Excuses

Tijdens een genealogische speurtocht kwam ik toevallig een document tegen dat een dramatisch bedrijfsongeval beschreef van een oude voorvader, de vader van mijn opa, die als daggelder bij een boer zijn kost probeerde te verdienen en uiteindelijk -weken erna- aan de gevolgen daarvan is overleden. Govert Gerijts heette hij.

Govert was de akker van de boer aan het bewerken, dat deden ze toen met een tweespan trekpaarden die een ijzeren rek met schuin vooruitstekende pijlvormige grondmessen door de bovenlaag van de akker trokken. Deze was stil komen te liggen door een grote kei die Govert probeerde te verwijderen.

Terwijl hij daarmee bezig was sloegen de paarden op hol en kwam zijn hand onder een grondmes, waardoor 3 vingers werden afgesneden. De betreffende boer was niet verzekerd tegen bedrijfsongevallen en Govert niet voor ziektekosten omdat de hoogte van zijn loon dat niet toeliet (en het vermoedelijk ook nog niet bestond). De boer en boerin, die elke zondag met de door Govert geschuurde klompen en een door hem ingespannen paard en wagen twee keer naar de kerk reden, wilden van geen financiële ondersteuning weten. Govert kreeg door het uitblijven van zorg een ernstige infectie en is daar uiteindelijk aan overleden, zijn vrouw met een acht kinderen achterlatend. Hij had toen bijna 11 jaar lang, 75 uur per week voor deze boer gewerkt.

Het was niet eens zo moeilijk om uit te vinden wie deze boer was geweest. Wat lastiger was het om zijn nazaten te vinden. Ik wilde namelijk excuses. Nog maar sinds kort namelijk heb ik van een Zuid- Amerikaanse vriend begrepen dat je daarna herstelbetalingen kunt eisen. Ik ontdekte ineens onverwerkt leed over wat mijn voorvader destijds is aangedaan, iets wat ik tot op dat moment nooit had gevoeld….

Ook groeide er een onbedwingbare behoefte aan erkenning in mij, gevolgd door een verlangen aan heling en herstel.

Het was een grote boerderij met een lange oprijlaan die ik opreed. Aan het einde daarvan parkeerde ik mijn brommer tussen een Mercedes en een Lamborghini in. Ik belde aan, Marijke Helwegen deed open (ze was het niet maar leek erop) waarna ik vroeg of de heer des huizes thuis was. ‘Lodewijk is even zijn geld aan het tellen,’ zei ze. ‘Ik zal even vragen of hij tijd heeft voor u.’ Uiteindelijk kreeg ik hem aan de deur en deed mijn verhaal. Hij vroeg of ik wel goed bij mijn hoofd was, maar na lang aandringen zei hij ‘oow… nou sorry dan. Goeiemiddag,’ en gooide de deur voor mijn neus dicht.

Volgens mijn raadgever was dit een aardig begin, maar lang niet goed genoeg. ‘Sorry dan, zijn niet de excuses die nodig zijn,’ zei hij. ‘En zeker niet vlak voordat er een deur wordt dichtgegooid. Excuses moet met meer gewicht worden gegeven én met getuigen.’ Ik heb Lodewijk daarom uitgenodigd op de overlijdensdatum van mijn voorvader die ik heb uitgeroepen als de ‘Oudopa Govert Memorial Day,’ 1 april aanstaande. Daar kan hij dan zijn excuses doen. Alle andere nakomelingen van oudopa Govert zijn daarvoor ook uitgenodigd. Tevens heb ik een lijstje meegestuurd met de volgende eisen:

• Hij mag nooit meer grondmessen gebruiken.
• Grote keien moeten worden verboden.
• Het woord ‘trekpaard’ moet worden veranderd in ‘tot trekker gemaakte paarden.’
  
  

Ik ben benieuwd of hij komt… en dan is het geen punt, maar een komma.

Menu